İnsanlar fizyolojik, psikolojik, güvende hissetme ya da psikososyal ihtiyaçlarını çeşitli kaynakları tüketerek tatmin etmektedirler. Var olan tüketim isteklerini karşılayabilmek büyük bir motivasyondur. Pazarlama ve ticaret gibi çeşitli sektörler tarafından sunulan ürün ve hizmetleri satın alma yoluna giderler. Bir satıcı ve alıcı arasında gerçekleşen ekonomik mal takası süreci başlar. Alışverişin günümüzde sayısal verilerin dijital platformlara aktarılmasıyla gerçekleştirilmesi durumundan dijital pazarlama kavramı doğmuştur.
Dijital pazarlama, geleneksel medyadan uzak yöntemler kullanır. İnternet ortamında dolaylı ya da doğrudan markayı desteklemek ve tanıtmak amacı güder. Tüketicinin satın alma davranışında bulunmasını sağlar. Böylece tüketici ve firma arasındaki iletişimi ve etkileşimi kurmayı amaçlar. İnternet ticari faaliyetler için kullanılmaya başlandıktan sonra, geleneksel pazarlama faaliyetleri değişime uğramıştır. Bunun sonucunda artık geleneksel pazarlar da yerini sanal pazarlara bırakmıştır. Artık pazar, somut olarak mağaza açma ihtiyacı oluşturmaz. Pazar, internetin olduğu her yerde, istenilen gün ve saatte ulaşılabilir olacak olan sanal mağazalardan oluşmaktadır. Bu ve benzeri durumlar işletmelerin pazarlama faaliyetlerini internet ortamına yoğunlaştırmasına neden olmuştur.
Rayport ve Sviokla’ya göre, dijital pazarlama işlemin gerçekleştiği bağlam, işlemin içeriği ve işlemin gerçekleşmesini sağlayan altyapı açısından geleneksel pazarlar üzerinde belli başlı değişimler meydana getirmiştir. İşlemin gerçekleştiği bağlam açısından, ürünün yerini ürün hakkındaki bilgi almıştır. Yüz yüze satışın ve pazarlığın yerini elektronik bir ekran almıştır. İşlemin gerçekleşmesini sağlayan altyapı açısından da değişim olmuştur. Marketin ve mağazanın yerini bilgisayar ve diğer iletişim hatları almıştır. Böylelikle de sanal pazarlar daha düşük maliyeti, kolaylık ve anında ulaşılabilirliği getirmiştir.
Rayport ve Sviokla’nın gerçekleştirdikleri daha ileri bir çalışmada vardır. Buna göre fiziksel ve dijital ekonomilerde yapılan işler değişim ve dönüşüm geçirmiştir. Dijital pazarlama geleneksel pazarlar üzerinde beş büyük değişim meydana getirmiştir.
Bunlar:
Dijital varlıklar tüketim amaçlı olarak kullanılamayan ya da kullanıldığında tükenmeyen, fiziksel varlıklardan bu yönü dışında üretim sürecinde kopyalama gibi basit bir yolla teorik olarak sonsuz sayıda üretilebilir. Üretimin ve giriş maliyetlerinin düşük olması ve büyük firmaların kontrolünde olan pazarlarda üretim yapma olanağı tanıması konusunda da ayrışan ürünlerdir.
Dijital pazarların aksine geleneksel pazarlarda bunlar, büyük ölçekli üretim tesisi kurulmasıyla gerçekleşir. İşlem maliyetleri açısından kıyaslanamayacak derecede büyük fark oluşmaktadır. Bilgilerin tamamının dijital ortamda üretilmesi kırtasiye malzemesi gibi ek masrafları da ortadan kaldırır. Bilgi saklama kapasitesi olarak da çok küçük bir alanda çok büyük ölçekli depolama olanağı sunmaktadır. Bu durumlar da maliyeti düşüren diğer etkenler oluşturmaktadırlar. Arz kaynakları kısıtlı olan geleneksel pazarlar için talep bulmaktan da önce arz ve talebi denkleştirmek önemlidir. İnternet çağına geçmemiz geleneksel pazarlara olan talebi azaltmıştır. Böylece talep arttırıcı stratejiler geliştirmek işletmeler açısından önemli hale gelmiştir.
Dijital ortamda pazarlama, teknolojik gelişmelerin toplum içinde yarattığı değişim bununla sınırlı değildir. Ek olarak pazarlama açısından ağ ekonomisini oluşturan yeni bir alt yapı ve hizmet çeşitliliği yaratmaktadır. Günümüz koşullarında dijital pazarlamanın bu kadar çok tercih edilmesinin başka nedenleri de vardır. Bunlar satış, hizmet, konuşma, tasarruf ve duyulma açısından getirisi gibi nedenlerdir. Satışları arttıran dijital pazarlama bunu, internet ortamı dışında hizmet edinebilme şansı bulunmayan tüketicilere erişebilme, mağazada olduğundan daha geniş yelpazede ürün sınıfı sunabilme, mağazanın bulunmadığı yerlere daha geniş dağıtım ağıyla ulaşabilme, düşük fiyatlar ve indirim olanakları sunabilme yoluyla başarabilmektedir. Dijital pazarlamanın internet üzerinden erişebildiği müşterilere bu ortamda ekstra faydalar sağlayabildiğinden, onlarla zaman kazanımlı bir diyalog kurabildiğinden ve kolaylıkla geri bildirim alarak ürün gelişimi bilgisi verebildiğinden hizmet açısından ek değer sağlama imkanı bulunmaktadır.
Web forumları ve e-posta grupları üzerinden anketler yoluyla çift yönlü ve geri bildirimli iletişim sağlayabildiğinden müşterilere daha yakın olmanın önünü açmaktadır. Bu kurulabilen diyaloglar sayesinde resmi olarak pazar araştırmaları, gayrı resmi olarak sohbet odası konuşmaları ve halkla ilişkiler çalışmaları yürütülerek hedef tüketici kitlesi ve müşteriler hakkında bilgi edinilebilmektedir. Bu da ürünlerin daha da geliştirilebilmesini sağlamakla birlikte, ürünler üzerinden nasıl bir değişikliğe gidilmesi gerektiği konusunda markalara yardımcı olur. İnternet üzerinden ulaşabilme, satış yapabilme ve hizmet verebilme imkanı personel, baskı ve posta maliyetlerini azalttığından firmaların tasarruf etmelerine olanak sağlamaktadır. Markayı internet üzerinden genişletme ve daha fazla duyulma imkanı sağlayan dijital pazarlama markalaşma yolunda firmalara destek vermektedir.
İnteraktif pazarlama, online pazarlama, e-marketing ve web pazarlama diye de adlandırılan dijital pazarlama, elde etme, kazanma, ölçme – optimize etme, sahip çıkma-büyütme olmak üzere temelde dört adımdan oluşmaktadır. Müşterinin ve hedef tüketici kitlesinin ilgisini çekmek gerekir. Bu ilgiyi satışın yapıldığı ortam içine çekebilmek amacıyla “arama motoru optimizasyonu (SEO) yapılır. Bununla birlikte arama motoru reklamları (PPC), e-posta pazarlama, sosyal medya pazarlama, gelir ortaklığı, interaktif karşılaştırma, reklam ortaklığı, viral pazarlama, içerik üretme ve paylaşma, online halkla ilişkiler (online PR)” gibi sanal ortam aktiviteleri yapılmaktadır.
Kazanma aşamasında müşteri ve hedef tüketici kitlesi dijital ortama girdikten sonra başka bir süreç başlar. Satış dışındaki aktiviteler satıcının bu hedefine yardımcı olur. Blog yazılarını okumak, web sitesinde uzunca süre geçirmek gibi davranışlardır. Ölçme ve optimize etme aşamasında, başarılı olup olunmadığı ölçülerek tespit edilen hataların düzeltilmelidir. Bu durumda rakip firmalarla karşılaştırmalar ve aradaki farkların kapatılabilmesi açısından büyük rol oynamaktadır. Böylece sahip çıkma ve büyütme aşamasında elde hazır olan müşteriler memnun edilmelidir. Daimilikleri sağlanmalıdır. Bu noktada işletmelerin yapabileceği bazı aktiviteler bulunmaktadır. Müşteri hizmetlerini iyi bir şekilde sunmak için “e-posta pazarlama, sadakat programları, fiyatlandırma stratejilerini dinamik olarak uygulama, kişiselleştirme, topluluk oluşturma ve referans programları başlatma” gibi tekniklerden yararlanılarak müşteri sadakati oluşturulmaya çalışılmalıdır.
Son yıllarda teknolojinin de gelişmesiyle birlikte pazarlanan ürünler 3 boyutlu olarak sunulabiliyor. Böylelikle gerçeğinden ayırt edilemeyecek gerçeklikte görselleştirilebilen ürünlerin sunumu alıcının işini kolaylaştırdı. Böylece 3d ürün modelleme ve görselleştirmeyi dijital pazarlamanın vazgeçilmez bir öğesi konumuna getirdi. Bu durum kurumsal kimlik açısından da firmalara büyük katkı sağlamaktadır.
Bu tür hizmetler için rendership.com‘u inceleyebilirsiniz.
Bu yazılarda ilginizi çekebilir: Pazarlama aracı olarak 3D konfügratör, 3D ürün görselleştirmenin satışlara etkisi.